Soms lijkt het alsof ons hoofd het niet meer bijhoudt. Alsof ons lichaam sneller voelt dan we kunnen denken.
In deze blog neem ik je mee in de werking van ons zenuwstelsel, en hoe je lichaam je iets wil vertellen over veiligheid, stress en verbinding.

Want echte heling begint niet met harder je best doen – maar met zachter worden voor jezelf.

Volgens de polyvagaaltheorie, ontwikkeld door Dr. Stephen Porges, zijn er drie belangrijke standen waarin je zenuwstelsel kan reageren:

🟢 Verbonden & veilig (ventrale vagus)
Je voelt je kalm, helder, aanwezig. Je kunt contact maken met anderen. Er is ruimte om te voelen, te ademen, te verbinden.

🟠 Alert & gespannen (sympathisch zenuwstelsel)
Je lichaam schakelt in een staat van vechten of vluchten. Je adem versnelt, je spieren spannen op, je bent gefocust op ‘wat er mis kan gaan’.

⚫ Afgesloten & bevroren (dorsale vagus)
Wanneer stress te groot wordt, schakelt het systeem over op bevriezen. Je voelt je leeg, futloos of dissocieert. Je sluit je af van jezelf en de wereld om je heen.

Deze reacties zijn niet bewust gekozen, maar instinctieve beschermingsmechanismen. En vooral: ze zijn volkomen normaal.

Maar... als je zenuwstelsel te vaak of te lang in die stressstand blijft hangen, raakt het ontregeld. Dan voelt verbondenheid onveilig, of lijkt rust niet meer bereikbaar. Je leeft dan voortdurend in overleving, in plaats van echt te kunnen leven.

Stress als signaal, geen vijand

Stress is niet de vijand.
Het is een signaal van je zenuwstelsel dat zegt: “Ik voel me niet veilig.”

Dat gevoel van onveiligheid hoeft niet per se over levensgevaar te gaan. Het kan ook gaan over:

• een kwetsende blik

• te veel moeten in te weinig tijd

• een oude herinnering die wordt aangeraakt

• of de spanning die je voelt bij conflicten of afwijzing

Je lichaam herkent zulke signalen razendsnel. En ook al probeer je in je hoofd te relativeren, je zenuwstelsel heeft zijn eigen logica. Het neemt geen genoegen met “alles is oké” als het voelt dat er iets wringt.

Dat verklaart waarom we in stressvolle periodes vaak niet meer goed kunnen nadenken, slapen, voelen of verbinden. We zitten dan in een andere staat.
Zonder dat we het doorhebben, raakt de balans in ons systeem zoek. En die onbalans voel je. Soms vaag, soms heftig.

En net daar zit het keerpunt: niet in forceren, maar in leren reguleren.

Regulatie als weg naar verbinding en heling

Regulatie betekent: je zenuwstelsel helpen terugkeren naar rust en verbondenheid, nadat het in stressreactie is gegaan.

Dat doe je niet met wilskracht, maar met zachtheid.
Door te ademen.
Door te vertragen.
Door te voelen: ik ben hier, en ik ben veilig genoeg.

Regulatie ontstaat in kleine momenten. In een diepe zucht. In een hand op je hart. In de nabijheid van iemand die écht luistert.
Of… in de aanwezigheid van een paard.

🐴 Paarden leven volledig in het nu. Ze voelen haarscherp aan of jij gespannen bent of ontspannen. Zonder oordeel. Ze spiegelen je binnenwereld op een manier die uitnodigt tot zakken – tot thuiskomen in jezelf.
Een paard doet niets, en tegelijk gebeurt er van alles.

Daarom gebruik ik ook in mijn coaching de kracht van het paard en de ademhaling.
Want net zoals een paard geen woorden nodig heeft om verbinding te voelen, heeft je zenuwstelsel geen uitleg nodig – maar veiligheid.

En veiligheid begint in je lichaam.